Khỏa thân giữa sân chơi dục tính

Nhà văn Chu Lai gửi đến diễn đàn “Ảnh khỏa thân: Mong manh thanh – tục!” của Báo NLĐ Online bài viết cảm nhận của riêng ông về ảnh nude và sự hài hòa – chông chênh của nó đối với cảm thức thẩm mỹ và cuộc sống con người.

Tôi từ lâu đã nghĩ, vẻ đẹp thân thể của người phụ nữ là vẻ đẹp thiêng liêng và bí hiểm. Một vẻ đẹp mà từ đó không biết bao nhiêu những cảm hứng thi ca, hội họa, cảm hứng sống đã được hình thành và tồn tại trong suốt chiều dài lịch sử con người.

Thế rồi bỗng một ngày có ai đó mang cái bí hiểm đó ra bày biện giữa nắng trời, xoay ngang xoay ngược, đảo lên đảo xuống thì còn gì là linh thiêng nữa. Nó sẽ trở nên trần trụi, buông tuồng, suồng sã, nó sẽ phá vỡ cái cảm hứng tò mò thẩm mỹ mang giới tính muôn đời của con người và khi đó, chao ôi, khoảnh khắc ấy sao bỗng cảm thấy cuộc đời, con người nó trồi lên cạn cợt dường này.

Vâng! Người nghệ sĩ có thể vận dụng cái vẻ đẹp thánh thần tuyệt mỹ đó để muốn nói, muốn gửi một thông điêp gì cho mai hậu, cho hôm nay, kể cả thông điệp bảo vệ môi trường nhưng giữa cảnh sắc môi trường và thân thể cô gái không một mảnh lá che thân sao có cái gì cứ chống đối, cập kênh, đối chọi như chẳng ăn nhập gì vào nhau cả.

Vâng! Non sông, cảnh sắc nước ta cẩm tú thật, một vùng sơn cước Mộc Châu lại càng phiêu bồng nhưng người dễ tính nhất, đã tình nhất khi xem những bức ảnh cô gái trần trụi oằn oại, vặn vẹo trên cái nền xanh mướt mát đó lại chả thấy gợi lên một chút bảo vệ môi trường nào. Ai lại bảo vệ kiểu đó, thiếu gì hình ảnh, biểu tượng có thể đánh thức cảm hứng bảo vệ cứ gì cứ phải nồng nàn, soi sói màu da thịt đó.

Chính thế mà người và cảnh phá nhau. Cảnh bị chìm đi, người thì trồi lên nhưng nhức để rồi sau đó là những cái chau mày khó chịu.

Phá cách ư? Một kiểu thời trang ư? Người thực hiện biện luận như thế nhưng người xem lại không cho là như thế, có cái gì như đi trái với các định đề về bản chất cái đẹp, về những suy nghĩ lành sạch tinh khiết vốn đã ấp ủ trong mỗi cảm nhận con người. Có cái gì như chạm đến một chút lòng tự trọng của nữ giới và tóm lại là gây một sự phản cảm không thanh minh được.

Cái lỗi này tại nguyên mẫu một phần nhưng lỗi tại người cầm máy ảnh lại nhiều hơn. Bởi con người có muôn nẻo cách tiếp cận đời sống nhưng tiếp cận méo mó, buông tuồng, tự nhiên chủ nghĩa thì đó lại không phải là một cách ứng xử mang tính tôn trọng con người, tôn trọng đạo lý, nếp sống Việt Nam có tự ngàn xưa.

Giống như trong văn chương, anh có thể mặc sức đi vào sân chơi dục tính nhưng đi như thế nào để nâng con người lên chứ không phải dìm con người xuống.

Nhà văn CHU LAI

Lõa lồ giữa thiên nhiên

Mỗi lần có một shot hình nhạy cảm tung lên mạng là y như rằng khổ chủ lên tiếng thanh minh, giải thích này nọ và nhất là đều khẳng định: Tôi không đem thân thể mình ra để PR một cách rẻ tiền như vậy. Nhưng cứ thấy họ lao vào thực hiện. Cụ thể là vụ ảnh “bảo vệ môi trường” của người mẫu Ngọc Quyên đang bị dư luận chỉ trích mạnh mẽ.

Người mẫu Phan Như Thảo: Có điều kiện, tôi cũng chụp

Tôi có biết việc Ngọc Quyên chụp loạt ảnh khỏa thân này và cũng đã xem. Nhìn chung, việc đánh giá đẹp hay xấu là tùy theo nhìn nhận của mỗi người. Có thể tôi thấy những tấm ảnh đó là đẹp nhưng một số người khác lại không nghĩ như vậy, khó có thể bắt buộc mọi người theo một ý kiến nào đó. Việt Nam mình vẫn chưa quen với việc người mẫu thoát y nhằm một mục đích nào đó nên việc chỉ trích là tất yếu. Thậm chí, có thể nhiều người không tin rằng người mẫu thực hiện chỉ với mục tiêu bảo vệ môi trường vì cho rằng ai làm việc gì cũng cố gắng sinh lợi. Nhưng một bộ ảnh dù được khen hay chê mà gây sự chú ý của công chúng thì cũng xem như một bước thành công. Nếu sau này có cơ hội cũng như điều kiện, tôi cũng muốn thực hiện một bộ ảnh với mục đích như thế nhưng sẽ lựa chọn bối cảnh, người chụp và góc độ khác.

Người mẫu Tăng Bảo Quyên: Tôi không hứng thú...

Quyên chưa nghĩ đến việc chụp loại ảnh này

Tôi chưa xem được loạt ảnh của đồng nghiệp Ngọc Quyên nhưng trước khi loạt ảnh ra mắt cũng có nghe bạn bè nói. Theo tôi, việc đánh giá mỗi bức ảnh tùy thuộc mỗi cá nhân, cách nghĩ của mỗi người. Tuy nhiên, việc chụp ảnh này không dễ, chụp nude nghệ thuật càng khó hơn. Riêng bản thân tôi không có ý định cũng như hứng thú với dạng ảnh này.

Nhiếp ảnh gia Hạo Nhiên: Ý tưởng tốt, nhưng...

Tôi nghĩ rằng để tạo ra được một loạt ảnh như vậy, người mẫu và êkip đã cố gắng rất nhiều, phải đầu tư công sức và tiền bạc. Thể loại ảnh này rất khó thực hiện ngoài người mẫu, cảnh trí, ý tưởng còn bao gồm nhiều yếu tố khách quan khác. Nếu loạt ảnh thực hiện với mục đích “bảo vệ môi trường” như Ngọc Quyên nói thì tôi đề cao ý tưởng này. Do ý tưởng khá mới mẻ nên tạo nhiều ý kiến khác nhau. Tuy nhiên, loạt ảnh có ý tưởng, có cảnh trí nhưng còn thiếu một yếu tố nào đó để truyền tải riêng, chưa nói hết được ý của mình.

Nhà thơ - nhà báo Đỗ Trung Quân: Một thông điệp thất bại

Nhà thơ Đỗ Trung Quân

Ranh giới giữa nghệ thuật và sự trần trụi của một tác phẩm ảnh là vô cùng mong manh. Chỉ cần chệch một chút là nghệ thuật biến thành sự trần trụi và ngược lại.

Trong lĩnh vực hội họa có nội dung về tranh nude (khỏa thân), có chuẩn mực về sự hài hòa giữa màu sắc, ánh sáng và bố cục… Trong nhiếp ảnh khỏa thân cũng vậy, nhiệm vụ của người nghệ sĩ là phải làm thế nào để kết hợp tốt 3 yếu tố trên nhằm đạt đến sự mỹ cảm cao nhất của tác phẩm, để nhìn vào đó không còn thấy sự tục tĩu. Và tác phẩm phải toát lên thông điệp ngầm nhờ khai thác tốt vẻ đẹp đường nét của cơ thể.

Ảnh khỏa thân của người mẫu Ngọc Quyên. Ảnh: Tô Thanh Nghiệp

Rất tiếc là không phải người mẫu nào cũng đủ khả năng hiểu được vẻ đẹp của đường nét cơ thể, dù họ đang sở hữu một cơ thể đẹp. Ngọc Quyên là một người mẫu có hình thể đẹp nhưng bộ ảnh khỏa thân giữa thiên nhiên của cô vừa công bố mới đây đã không toát lên được vẻ đẹp đó; ngược lại bị lọt thỏm, lạc lõng giữa thiên nhiên.

Ngọc Quyên có ý tưởng khỏa thân để kêu gọi bảo vệ môi trường. Ảnh: Tô Thanh Nghiệp

Khi bộ ảnh khỏa thân này được công bố, nhiều người có ý kiến cho rằng việc chụp và chia sẻ rộng rãi ảnh nhạy cảm như vậy là không phù hợp với thuần phong mỹ tục Việt Nam. Tôi cho rằng không nên nghĩ như vậy vì cụ thể, trong trường hợp này chúng ta đánh giá về một “sản-phẩm-đang-bị-hiểu-nhầm-là-tác-phẩm” chứ không phải nhận xét về một lối sống. Nếu cho rằng lối sống như vậy là đáng lên án thì đâu cần phải đợi đến bộ ảnh khỏa thân mà bất cứ cô gái nào ăn mặc hở hang, hớ hênh xuất hiện nơi công cộng là đã có thể bị điều tiếng ngay rồi!

Qua bộ ảnh “nuy” của Ngọc Quyên, nếu những người trong cuộc muốn mượn đó để gửi gắm thông điệp về bảo vệ môi trường hay yêu chuộng thiên nhiên… gì đó thì đấy là một thông điệp thất bại hoàn toàn. Tôi không nghĩ rằng người mẫu ảnh có một mục đích nào đó khác, chẳng hạn như tạo scandal – nhưng nếu có thì điều đó thật uổng vì bản thân người mẫu ấy đã có tên tuổi.

M.Khuê - A.Q

Theo lời cô, bộ ảnh này được thực hiện ở cao nguyên Mộc Châu lạnh giá. Cô và ê-kíp của nhiếp ảnh Tô Thanh Nghiệp (lại… Tô Thanh Nghiệp) đã tự bỏ tiền túi ra làm, dù trước đó, có lời mời cô chụp ảnh nude với giá cao nhưng cô từ chối! Bối cảnh rừng núi, thác nước thực sự cũng hút mắt, làm nổi bật thân thể không một mảnh vải che chắn của Ngọc Quyên. Người khen. Kẻ chê. Nhưng, đa số là không cảm nhận được thông điệp mà Ngọc Quyên muốn nói: Hãy bảo vệ môi trường như bảo vệ chính bản thân mình!

Chưa kể, nhiều người cho rằng bộ ảnh được gắn ghép một phần ảnh chụp từ studio vào ảnh chụp thiên nhiên đâu đó. Không cần nhìn kỹ, từng tấm ảnh cũng tự tố cáo điều ấy, từ cách đứng, cách ngồi, cách đưa tay… của Ngọc Quyên chạm vào “bối cảnh” dường như được tạo dựng với sự hỗ trợ đắc lực của công cụ photoshop!

Tuy nhiên, chi tiết đó không đáng trách bằng cách cô chọn để lên tiếng về bảo vệ môi trường. Chẳng có tiếng nói tích cực nào ở đây cả. Bởi vì, để kêu gọi mọi người tham gia bảo vệ môi trường không cần thiết phải… cởi truồng! Ngọc Quyên nói, cô học tập từ người nước ngoài, họ cũng khỏa thân để bảo vệ môi trường, họ làm được sao mình không làm được?

Các sao nữ khỏa thân kêu gọi phụ nữ phòng chống ung thư vú trong chiến dịch "Dải lụa hồng thay đổi số phận”

Người nước ngoài họ làm công việc này như thế nào? Người mẫu nổi tiếng của Brazil – Ginsele Bundchen – tham gia hỗ trợ kế hoạch của Tổ chức SOS Mata Atlantica nhằm trồng 25.000 cây thuộc 100 chủng loại cây rừng có thể bị phá hủy, theo một chiến dịch hẳn hoi được tuyên truyền trước đó nhiều tháng. Khi tạo được sự chú ý cho hoạt động này, cô mới chính thức thực hiện hình ảnh và cô đã khỏa thân với những dây leo quấn chung quanh thân hình tuyệt đẹp của mình!

Gisele Bunchen - siêu mẫu nổi tiếng của Brazil đã chụp những bức ảnh khoả thân tuyệt đẹp giữa rừng

Những ngôi sao điện ảnh châu Á như Ninh Tịnh, Hắc Lôi, Phạm Băng Băng, Mao A Mẫn, Huống Tri Hy… cũng từng chụp ảnh khỏa thân 100% để kêu gọi phụ nữ chống căn bệnh ung thư vú. Đây là cả một chiến dịch và được thực hiện đều đặn mỗi năm bởi tạp chí danh tiếng chuyên về sức khỏe Trends Heath, có tên gọi “Dải lụa hồng thay đổi số phận”. Ảnh khỏa thân của các người đẹp này xuất hiện trên bìa báo khổ lớn và không phải lồ lộ trống hoác mà được làm mềm mại hơn, thanh khiết hơn bởi sợi dây lụa màu hồng – tên gọi của chiến dịch – bay vờn như có như không.

Christian Serratos trong bức ảnh tuyên truyền bảo vệ động vật

Ở châu Âu, tổ chức hoạt động vì môi trường mang tên Hòa Bình Xanh có quy mô rộng lớn cũng từng thực hiện những chiến dịch gây sốc mạnh mẽ để kêu gọi con người trên khắp hành tinh hãy chung tay bảo vệ trái đất thân yêu, bảo vệ môi trường sống: khỏa thân với bắp cải, khỏa thân với rong biển, thậm chí khỏa thân với rác! Láng giềng của chúng ta, những người mẫu Thái Lan cũng khỏa thân trong chiến dịch chống đối xử tàn tệ với súc vật, nhưng vẫn che chắn thích hợp với những trái ớt – ngầm hiểu là những cư xử cay độc!

Còn Ngọc Quyên, cho xuất hiện những tấm ảnh mà người xem chỉ thấy được rất rõ Ngọc Quyên đang lõa lồ giữa thiên nhiên.

Khi học tập ai, học tập ở họ điều gì, cần học đến nơi đến chốn. Đừng để mình phải nói một câu kém cỏi: Tôi là người mẫu, tôi chỉ có khuôn mặt và thân thể nên chỉ biết cống hiến như vậy!

Dư luận lên tiếng hết sức gay gắt phản đối bộ ảnh này, không phải vì đụng chạm thuần phong mỹ tục mà vì cô đã lấy mục đích tốt đẹp ấy để làm cái cớ phục vụ cho “tham vọng” cá nhân: Cô muốn cho mọi người biết Ngọc Quyên khỏa thân cũng không thua kém ai!

Về mặt quản lý môi trường hoạt động văn hóa văn nghệ, đây chính là “khu vực” đáng được bảo vệ. Hàng loạt người mẫu ngang nhiên tung ảnh khỏa thân lên mạng! Họ không phải “lộ hàng” nữa và thậm chí không còn có chút e dè. Nếu không có sự “tiếp tay” của ai đó, làm sao các người mẫu này có điều kiện để… khoe thân. Trong khi đó, trên sàn diễn, ca sĩ ăn mặc khiêu khích là có thể bị phạt tiền triệu! Thực sự báo động!

Bạch Mai